En Ünlü Müslüman Bilim Adamları

Bilimsel çalışmalarla uğraşan ve özgün buluşlara imza atarak dünya hayatını kolaylaştıran kişilere bilim adamı denir. İslam tarihinde ve Osmanlı tarihinde Müslüman bilim adamları bulunmaktadır. Bunların bazıları biliniyor ama bazıları maalesef tarih kitaplarında pek fazla yer almıyor.

Avrupa’da Orta Çağ’ın Karanlık Çağ olarak geçerken, İslam coğrafyası ise o dönemler Altın Çağını yaşanmaktaydı. Tabi ki bunun etkenlerinden biri de Müslüman insanlarının ortaya koyduğu bilimsel çalışmalardır. Bazı ünlü Müslüman bilim adamlarını yazımızda örnek vermeye çalıştık;

Biruni

Asıl adı Muhammed b. Ahmed el Birûnî olan Avrupa da Alberuni, Aliboron olarakta tanınan bilim adamıdır. 973 yılında doğmuş ve 1048 yılında vefat etmiştir. En fazla tıp, astronomi ve coğrafya bilimleri ile ilgilenmiştir.

Tıp alanında ilk kez sezeryan ile doğumu bulan bilim adamı Biruni’dir. Ayrıca astronomi ve coğrafya ölçümleri için çok sayıda araç gereç icat etmiştir.

Bazı kaynaklarda Din alimi olarak ta anılmaktadır. Yaşadığı dönemde yazdığı eserlerinden yıllar hatta asırlar sonra bile eserlerinden yararlanılmıştır. Bu nedenle yalnızca İslam dünyasında değil, tüm dünyada tanınan ve etki uyandıran bir adamı olmuştur.

Cezeri

El Cezeri 1136 yıllında doğmuştur. Cizre de dünyaya geldiği için Cizreli Eb’ül İz olarak ta ismi geçer. Cezeri en çok bir mühendis olarak tanınır. Çünkü zekası ile elektrik kullanmadan sadece su ve mekanik parçalarla çalışan makineler icat etmiştir.

Cezeri en çok fizik ve mekanik alanda uzmanlaşmıştır. Birçok makine icat eden Cezeri bunları günlük hayatta da kullanmıştır. Yaptığı cihazların kullanım şekillerini ve faydalanma süreçlerini de çizerek kitaplarda anlatmıştır. Cezeri’nin yaptığı icatların içinde, Fil Su Saati, Mumlu Saatler, Abdest İçin Otomatlar, Fıskiyeler, Tavus Kuşlu İbrik, Suyu Yukarı çıkaran araçlar gibi mekanik ve robotik aletler mevcuttur. El Cezeri 1200’lü yıllarda vefat etmiştir.

Farabi

Asıl adı Ebu Nasr Muhammed el-Farabi’dir.  Türkistan’da 850 yılında dünyaya gelmiştir.  Müslüman dünyasındaki en ünlü Türk İslam Alimlerinden birisi olarak kabul edilir. Batı da Alpharabius adıyla anılır. Farabi’nin eserleri İbni Sina, İbni Rüşd gibi alimlerininin yanı sıra diğer Batılı filozof ve bilim adamlarının da en çok başvurduğu kaynaklardan olmuştur.

Bilim, felsefe, mantık, sosyoloji, tıp, matematik ve müzik alanına faaliyetleri olmuş. Ama en fazla felsefe, mantık ve sosyoloji alanlarına ilgi göstermiş ve o alanlarda eserler yazmıştır. Farabi, hayatı boyunca birçok ülkeye seyahat etti ve en son Şam’a yerleşerek 950 yılında orada vefat etti.

İbni Sina

980’li yıllarda Buhara yakınlarında dünyaya gelmiştir. İbni Sina üstün bir zekaya sahip biriydi. Küçük yaşlarda Kur’an-ı Kerim‘i ezberledi, dil, edebiyat ve fıkıh öğrenimi görmüştür. Felsefe ve tıp alanında oldukça ünlü olan İbni Sina Batı’da “Avicenna” olarak bilinmektedir.

En çok tıp alanında başarılı olmuş ve kitapları Avrupa’da 600 yıl kadar okutulmuştur. Etil alkolü tıpta ilk kullanan, hastalıklara küçük mikroorganizmaların sebep olduğunu bulan ilk kişi, kan dolaşımını ve kandaki şekeri bulan ilk kişi, damar içine şırıngayı icat eden ilk kişi İbni Sina’dır.

1037 yılında rahatsızlanarak vefat etmiştir. İran Hameden’da nna özel Kabristan yaptırılmıştır.

Ali Kuşcu

Osmanlı döneminde yaşamış olan bir astronom, matematikçi ve dil bilimcidir. Doğum tarihi tam olarak bilinmemektedir ama 15. yüzyılda yaşadığı biliniyor ve ölüm yılı 1474’tir. Babası olan Uluğ Bey’in doğancıbaşısı olduğu için “kuşçu” lakabı ile anılmış.

En çok Astronomi ve Matematik alanında uğraşmış ve bu konularda eserler yazmıştır. Bunun yanı sıra Fıkıh, Dil ve Gramer ile de ilgilenmiştir. İslam Ansiklopedisinde Ali Kuşcu’nun İstanbul’da vefat ettiği ve Eyüpsultan civarına defnedildiği yazmaktadır.

İbn-i Haldun

14. yüzyılda Tunus’ta dünyaya gelen, Tarih felsefesinde deha kabul edilen bir düşünür. Fıkıh, hadis, tefsir, mantık, felsefe, matematik, dil bilimleri, şiir ve edebiyat alanında da ünlü hocalardan dersler almıştır.

Belirli dönemlerde siyaset ile de uğraştı. Tunus ve Fas’ta devlet görevlerinde bulundu, daha sonra Mısır’da çalıştı ve orada 6 defa Maliki kadılığı yaptı. Siyasal yaşamdan çekildiği dönemlerde kendisini bütünüyle ilmi çalışmalara vererek ünlü eseri Mukaddime’yi yazdı. İbni Haldun 1406 senesinde Kahire’de hayatını kaybetti.

Diğerleri

Müslüman bilim adamları bu kadar değil tabi ki. Bunlarda beraber; İbni Rüşd, İbni Heysem, Uluğ Bey, Mimar Sinan, Ömer Hayyam, Evliya Çelebi, Katip Çelebi, Hezarfen Ahmed Çelebi, Piri Reis, Zerkâli, Harezmi, Battani, El Kindi, ve ismi aklımıza gelmeyip buraya yazamadığımız bir çok bilim adamı, düşünür ve İslam alimi bulunmaktadır.